Ege Üniversitesi Botanik Bahçesi Herbaryum Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Hasan Yıldırım, sosyal medyada gördüğü ve farklı bir tür olduğunu düşündüğü bitkinin izini sürerek, bu bitkinin Türkçe adının “Muğla emceği” olduğunu bilim dünyasına kazandırdı. Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, Prof. Dr. Hasan Yıldırım ve ekibini bu başarılı keşifleri nedeniyle tebrik etti ve başarılar diledi.

Yeni Türün Keşfi ve Çalışmalar

Muğla’nın Fethiye ilçesine bağlı Göcek tüneli civarında, ağır metallerce zengin topraklarda yayılan ve halk arasında “Emzikotu” veya “Emcekotu” olarak bilinen bitki, bilimsel adı “Onosma” olan cinsin yeni bir türü olarak keşfedildi. Bu keşfin arkasında, Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Yıldırım’ın yanı sıra, Muğla’da bitkiler üzerine amatör çalışmalar yapan emekli İngilizce öğretmeni Bülent Elmas ve Ege Üniversitesi Doktora öğrencisi Tuğkan Özdöl ile Mersin Üniversitesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Rıza Binzet’in katkıları yer aldı.

Prof. Dr. Yıldırım, Muğla’nın Akyaka bölgesinde yaşayan Yasemin Silier’in paylaştığı bitki fotoğraflarından yola çıkarak detaylı bir inceleme sürecine başladı. Göcek Tüneli yakınlarındaki alana giderek örnekler topladı ve bu örnekler üzerinde yapılan ortak çalışmalarda, bitkinin yeni bir tür olduğu sonucuna varıldı.

Yanlış Tanımlama Sorunu ve Bilimsel Yayın

“Muğla emceği”, Doğu, Güney ve İç Anadolu’da yaygın olan ‘Kaya emceği’ (Onosma alborosea) ile sıkça karıştırıldığı için uzun süre yanlış tanımlanmıştı. Ancak Prof. Dr. Hasan Yıldırım, bu türün detaylarda ‘Kaya emceği’ ile aynı grupta bile olmadığını belirtti. Elde edilen veriler, yeni türün, Kaya emceğinden oldukça farklı olduğunu ortaya koydu.

Prof. Dr. Rıza Binzet’in öncülüğünde hazırlanan makale, Yeni Zelanda kökenli uluslararası bir taksonomik botanik dergisi olan Phytotaxa’da yayımlanarak “Muğla emceği” olarak bilim dünyasına tanıtıldı.

Onosma Cinsinin Çeşitliliği ve Koruma Çalışmaları

Prof. Dr. Yıldırım, Onosma cinsinin dünya genelinde yaklaşık 300 türe sahip olduğunu ve Hodangiller (Boraginaceae) ailesinin en zengin tür cinsi olduğunu belirtti. Türkiye, İran ve Orta Asya bu cinsin çeşitlilik merkezleri arasında yer alıyor. Ülkemizde bu yeni türle birlikte toplam 105 Onosma türü keşfedilmiş ve 62’si endemik olarak tanımlanmıştır. Bu, Onosma cinsinin Türkiye’deki türlerinin yaklaşık %60’ının endemik olduğunu gösteriyor.

Muğla emceği, bugüne kadar yapılan saha çalışmalarında yalnızca Fethiye sınırlarında yayılış gösterdiği ve özellikle yol genişletme çalışmalarından dolayı zarar gördüğü belirtilmiştir. Prof. Dr. Yıldırım, bu türün korunması için eylem planlarının başlatılmasının büyük önem taşıdığını vurguladı.

Bu keşif, Türkiye’nin bitki çeşitliliği açısından zenginliğini ve bilimsel araştırmaların önemini bir kez daha gözler önüne serdi. Prof. Dr. Hasan Yıldırım ve ekibinin bu önemli katkısı, botanik biliminin gelişimine önemli bir destek sağladı.